در عصری که با پیشرفت های سریع فناوری، نوسانات اقتصادی و تغییر ترجیحات مصرف کننده مشخص می شود، توانایی ابداع و اجرای استراتژی های موثر یا به عبارتی مدیریت استراتژیک، به سنگ بنای انعطاف پذیری هر سازمانی تبدیل شده است.
همانطور که ما در یک زمینه تجاری پیچیده حرکت می کنیم، فرآیند مدیریت راهبردی (استراتژیک) به عنوان یک قطب نما عمل می کند و رهبران را در ترسیم مسیری راهنمایی می کند که نه تنها با تغییر سازگار است، بلکه از آن تغییر بهره نیز می برد.
مدیریت راهبردی از تدوین بیانیه‌های ماموریتی که هدف یک شرکت را مشخص می‌کند، تا تدوین استراتژی‌هایی که از نقاط قوت و در عین حال رفع نقاط ضعف استفاده می‌کنند، چارچوبی را برای تصمیم‌گیری آگاهانه و تخصیص عاقلانه منابع فراهم می‌کند.
همچنین این شاخه مدیریت شامل یک چرخه مداوم ارزیابی و انطباق است که اطمینان حاصل می کند که یک شرکت برای دستیابی به اهداف بلندمدت خود در میان چالش ها و فرصت های موجود در بازار جهانی توانمند خواهد ماند.
در چشم‌انداز پویای کسب‌وکار مدرن، که در آن تغییرات ثابت و رقابت شدید است، نقش مدیریت استراتژیک به عنوان چراغ راهنما برای سازمان‌هایی که نه تنها برای بقا، بلکه برای موفقیت پایدار هدف دارند، ظاهر شده است.
در هسته مدیریت و برنامه ریزی استراتژیک، هنر سازماندهی چشم انداز های بلندمدت و روزانه وجود دارد. در ادامه، ما به پیچیدگی‌های مدیریت استراتژیک، کاوش در مؤلفه‌های کلیدی آن، فرآیند تدوین و پیاده‌سازی، و نقش محوری آن در ایجاد مزیت رقابتی در بازار همیشه در حال تحول امروزی میپردازیم.
مدیریت استراتژیک چیست؟
مدیریت استراتژیک، فرآیند تعیین اهداف، روش‌ها و هدف‌ها به منظور افزایش رقابت‌پذیری یک شرکت یا سازمان است. به طور معمول، مدیریت استراتژیک به نحو موثری به‌کارگیری کارکنان و منابع را برای دستیابی به این اهداف مورد نظر می‌گرداند. اغلب، مدیریت استراتژیک شامل ارزیابی استراتژی، تجزیه و تحلیل داخلی سازمان و اجرای استراتژی در سراسر شرکت است.
5 مرحله مدیریت استراتژیک
مدیریت استراتژیک شامل مدیریت منابع سازمان، تجزیه و تحلیل نیروهای داخلی و خارجی و توسعه استراتژی ها برای تحقق اهداف و مقاصد است. پنج مرحله کلیدی وجود دارد که می تواند به کسب و کارها در اجرای استراتژی های خود کمک کند.
1. تعیین هدف
یک سازمان ابتدا باید اهداف روشن و واقع بینانه ایجاد کند. اهداف آن باید پاسخ دهند که شرکت می خواهد به چه چیزی دست یابد و چرا. پس از تنظیم، شرکت می تواند اهداف یا نحوه دستیابی به اهداف را شناسایی کند. در این مرحله شرکت می تواند چشم انداز و اهداف بلند مدت و کوتاه مدت خود را بیان کند.
2. بررسی و تحلیل
سازمان ها سپس باید بتوانند بررسی کنند، درک کنند، و کدگذاری کنند که چه نیروهای داخلی و خارجی بر کسب و کار و اهداف آنها تاثیر میگذارد، و همچنین چه چیزی برای رقابتی ماندن نیاز دارد. ابزارهای تحلیلی، مانند تجزیه و تحلیل SWOT، در این مرحله مفید هستند.
3. تدوین استراتژی
بر اساس نتایج تجزیه و تحلیل، شرکت می تواند استراتژی خود را توسعه دهد و چگونگی دستیابی شرکت به اهداف خود را مشخص کند. در این مرحله از مدیریت استراتژیک، سازمان باید افراد موثر، فناوری ها و سایر منابع مورد نیاز را شناسایی کند. اینکه چگونه این منابع برای انجام وظایف تخصیص داده می شود و چه معیارهای عملکردی برای اندازه گیری موفقیت مورد نیاز است. همچنین جلب رضایت سهامداران و رهبران تجاری بسیار مهم است.
4. پیاده سازی استراتژی
زمانی که استراتژی ها تعریف شدند، نوبت به اجرا می رسد. در این مرحله منابع تخصیص یافته بر اساس نقش ها و مسئولیت های خود وارد عمل می شوند.
5. ارزیابی و کنترل
مرحله نهایی مدیریت استراتژیک، ارزیابی اثربخشی استراتژی های اجرا شده با استفاده از معیارهای تعریف شده است. این شرکت همچنین بررسی خواهد کرد که آیا استراتژی‌های ناکارآمد باید با استراتژی‌های بادوام تر جایگزین شوند یا خیر. شرکت باید به نظارت بر چشم انداز کسب و کار و عملیات داخلی و همچنین حفظ استراتژی هایی که اثربخشی آنها ثابت شده است، ادامه دهد.
چرا مدیریت استراتژیک مهم است؟
هدف مدیریت استراتژیک کمک به شرکت برای یافتن راه هایی برای رقابتی تر شدن است. برنامه ها در عمل شامل شناسایی معیارها، تنظیم مجدد منابع – مالی و انسانی – و قرار دادن منابع رهبری برای نظارت بر تولید، فروش و استقرار محصولات و خدمات است.
در حوزه کسب و کار، مدیریت و برنامه ریزی استراتژیک به دلیل اینکه به یک شرکت اجازه می‌دهد مناطقی را برای بهبود عملیاتی تجزیه و تحلیل کند، اهمیت دارد. در بسیاری از موارد، آنها می‌توانند یک فرآیند تحلیلی را دنبال کنند که تهدیدها و فرصت‌های ممکن را شناسایی می‌کند یا به سادگی دستورالعمل‌های عمومی را دنبال کنند.
با توجه به ساختار سازمان، شرکت ممکن است انتخاب کند که از یکی از رویکردهای توصیفی یا توصیه‌ای در مدیریت راهبردی پیروی کند. در مدل توصیه‌ای، استراتژی‌ها برای توسعه و اجرا شرح داده می‌شوند. در مقابل، رویکرد توصیفی توضیح می‌دهد که چگونه یک شرکت می‌تواند این استراتژی‌ها را توسعه دهد.
در ادامه به مواردی از کارکرد های مدیریت استراتژیک در چند حوزه مهم اشاره خواهیم کرد.
تحول دیجیتال و مدیریت استراتژیک:
تحول دیجیتال و مدیریت استراتژیک به طور پیچیده ای با هم مرتبط هستند زیرا سازمان ها در چشم انداز کسب و کار مدرن حرکت می کنند. تحول دیجیتال شامل ادغام فناوری های دیجیتال در تمام جنبه های عملیات یک سازمان است.
مدیریت استراتژیک چارچوبی را برای همسویی این تغییرات تکنولوژیکی با اهداف کلی سازمان فراهم می کند. تحول دیجیتال موفق نیاز به برنامه ریزی دقیق دارد، جایی که فناوری ها به طور استراتژیک برای افزایش تجربیات مشتری، ساده کردن عملیات و دستیابی به مزیت رقابتی اتخاذ می شوند.
مدیریت استراتژیک تضمین می‌کند که ابتکارات دیجیتالی توسط یک استراتژی بلندمدت منسجم هدایت می‌شوند که منجر به استفاده مؤثر از ابزارهای دیجیتال برای پیشبرد موفقیت سازمان می‌شود.
استراتژی های نوآوری برای مزیت رقابتی:
استراتژی‌های نوآوری برای مزیت رقابتی شامل پرورش عمدی ایده‌های خلاقانه و بدیع برای کسب مزیت در بازار است. مدیریت استراتژیک با هدایت فرآیند نوآوری در راستای همسویی با اهداف سازمان وارد عمل می شود.
این مستلزم شناسایی روندهای نوظهور، پیش بینی نیازهای مشتری و پرورش فرهنگ نوآوری است. با مدیریت استراتژیک نوآوری، سازمان ها می توانند از منابع خود برای توسعه محصولات، خدمات و فرآیندهایی استفاده کنند که آنها را از رقبا متمایز می کند و مزیت رقابتی پایدار را تضمین می کند.
مدیریت استراتژیک منابع انسانی:
مدیریت استراتژیک منابع انسانی بر همسوسازی شیوه های منابع انسانی با استراتژی کلی سازمان تمرکز دارد. اصول مدیریت استراتژیک تصمیمات منابع انسانی مربوط به استخدام، آموزش، مدیریت عملکرد و توسعه کارکنان را راهنمایی می کند.
مدیریت استراتژیک منابع انسانی با حصول اطمینان از همسویی مهارت ها و قابلیت های نیروی کار با جهت گیری استراتژیک سازمان، به بهبود عملکرد سازمانی، مشارکت کارکنان و حفظ آنها کمک می کند.
پایداری به عنوان یک الزام استراتژیک:
پایداری به عنوان یک الزام استراتژیک شامل ادغام ملاحظات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی در استراتژی یک سازمان است. مدیریت استراتژیک با گنجاندن اهداف پایداری در برنامه های بلندمدت نقش کلیدی ایفا می کند.
این شامل اجرای شیوه های سازگار با محیط زیست، پرداختن به مسئولیت های اجتماعی و پیگیری قابلیت اقتصادی است. ادغام پایداری در تصمیم گیری های استراتژیک نه تنها با ملاحظات اخلاقی همسو می شود، بلکه سازمان را در بازاری که به طور فزاینده ای نسبت به محیط زیست آگاه است، موقعیت مطلوبی ایجاد می کند.
استراتژی های جهان گستر:
استراتژی های گسترش جهانی شامل ورود به بازارهای بین المللی جدید برای رشد کسب و کار است. مدیریت استراتژیک در انتخاب بازارهای مناسب، طراحی رویکردهای ورود به بازار و انطباق با شرایط محلی حیاتی است.
همچنین تضمین می‌کند که توسعه با مأموریت و منابع کلی سازمان هماهنگ است. استراتژی‌های توسعه جهانی مؤثر، با هدایت اصول استراتژیک، به سازمان‌ها کمک می‌کند تا از جریان‌های درآمدی جدید بهره ببرند و در عین حال خطرات مرتبط با ورود به مناطق نا آشنا را به حداقل می‌رسانند.
مسئولیت اجتماعی شرکت (CSR) و استراتژی اخلاقی:
مسئولیت اجتماعی شرکت (CSR) و استراتژی اخلاقی به تعهد یک سازمان به مسئولیت های اجتماعی و اخلاقی اشاره دارد. مدیریت استراتژیک ادغام ابتکارات CSR را در استراتژی کسب و کار اصلی هدایت می کند.
این شامل در نظر گرفتن تأثیرات اجتماعی، ترویج رفتار اخلاقی و ایجاد یک تصویر مثبت از شرکت است. با همسویی استراتژیک CSR و ملاحظات اخلاقی، سازمان ها شهرت خود را افزایش می دهند، اعتماد ذینفعان را ایجاد می کنند و به توسعه پایدار کمک می کنند.
استراتژی های ادغام و اکتساب (M&A):
استراتژی های ادغام و اکتساب (M&A) شامل ترکیب یا تملک کسب و کارها برای دستیابی به اهداف استراتژیک است. مدیریت استراتژیک برای ارزیابی هم افزایی ها، ریسک ها و چالش های یکپارچه سازی بالقوه ضروری است.
این تصمیم گیری را در سراسر فرآیند M&A، از شناسایی هدف تا ادغام پس از ادغام، هدایت می کند. استراتژی‌های M&A موثر تضمین می‌کند که موجودیت ترکیبی ارزشی بیشتر از مجموع اجزای آن به صورت مستقل از هم بدست می‌آورد و با استراتژی کلی سازمان همسو می‌شود.
حرف آخر
مدیریت استراتژیک در جهان کنونی به عنوان یک راهبرد اساسی برای موفقیت و بقا در محیط‌های تجاری پویا و تغییرپذیر تلقی می‌شود. اهمیت این رویکرد نه تنها در انتخاب و پیاده‌سازی استراتژی‌های مؤثر برای دستیابی به اهداف سازمان، بلکه در هدایت سازمان به سمت تغییر و نوآوری مداوم نیز دیده می‌شود.
با بهره‌گیری از اصول مدیریت استراتژیک، سازمان‌ها قادرند از منابع محدود خود بهره‌برداری بهینه داشته باشند، ریسک‌ها را به میزان کمتری مدیریت کنند و بازدهی بیشتری را از فرصت‌های رقابتی به دست آورند.
در مدیریت استراتژیک، نقش تعیین کننده را دست‌آوردن یک دیدگاه جامعه‌پذیر و پویا درباره آینده سازمان دارد. این رویکرد کمک می‌کند تا سازمان‌ها به طور مداوم انطباق پیدا کرده و به تغییرات در بازار، فناوری‌ها، و نیازهای مشتریان پاسخ دهند.
به طور خلاصه، مدیریت استراتژیک به عنوان یک ابزار استراتژیک تبدیل شده است که سازمان‌ها را قادر می‌سازد تا در مسیر پایداری، نوآوری و موفقیت پیش بروند و به دستیابی به اهداف بلندمدت خود در دنیای پیچیده و رقابتی کمک کند.
